Szczotkowanie zębów

Prawidłowa higiena jamy ustnej jest podstawowym warunkiem, który musimy spełnić, aby nasze dziecko miało zdrowe zęby. Zabiegi szczotkowania należy rozpocząć od chwili pojawienia się pierwszego zęba mlecznego. Do tego celu używamy małej, miękkiej szczoteczki, zalecanej do danego przedziału wiekowego. Zabiegi te należy wykonywać minimum dwa razy dziennie. Od pierwszego roku życia wprowadzamy pastę z fluorem. Bardzo ważna jest zawartość fluoru w stosowanej paście. Między 1 a 2 rż zawartość fluoru w paście powinna wynosić od 250 do 500 ppm, między 2 a 6 rż. 500 ppm, a powyżej 6 rż 1000 ppm. Jeżeli u dziecka występują liczne ogniska próchnicy, to po konsultacji z lekarzem stomatologiem wprowadzamy pastę o zawartości fluoru 1000 ppm nawet wcześniej.

Od 1 do 3 rż. zaleca się , aby pasta nałożona na szczoteczkę miała wielkość ziarna pieprzu, a powyżej 3 rż. ziarna grochu. Niektórzy stomatolodzy polecają użycie pasty w ilości odpowiadającej powierzchni paznokcia małego palca u rączki dziecka.

Pastę nakładamy na szczoteczkę, dokładnie rozprowadzamy i wciskamy między włosie szczoteczki. Gwarantuje to równomierne dotarcie pasty do wszystkich zębów i uniemożliwia dziecku jej połykanie. U najmniejszych dzieci po zakończonym szczotkowaniu należy wytrzeć gazikiem pozostałości pasty z zębów. Dzieci starsze wypluwają pastę. Nie zaleca się intensywnego płukania, gdyż obniża to przeciwpróchnicowe działanie fluoru zawartego w paście. Szczotkowanie zębów u dzieci powinno być wykonywane przez rodziców lub opiekunów, nawet do 8-9 rż., gdyż zwykle dzieci nie są w stanie dokładnie oczyścić wszystkich powierzchni zębów. Oczywiście dzieci od początku same próbują już myć ząbki, ale rodzic powinien na koniec dokonać ewentualnych poprawek.

Nitkowanie zębów

Korzystając nawet z najlepszej szczoteczki oczyszczamy jedynie ok 60 % powierzchni każdego zęba. Pozostałą część możemy oczyścić różnymi przyborami w zależności od ustawienia uzębienia, stanu dziąseł oraz zdolności manualnych pacjenta. Na rynku dostępne są wykałaczki, pałeczki drewniane, szczoteczki międzyzębowe, irygatory wodne i taśmy oraz nici dentystyczne. W przypadku potrzeby oczyszczania powierzchni stycznych u dzieci zwykle wykorzystuje się nici. Zdecydowanie wtedy potrzebna jest pomoc rodziców.
Na rynku mamy szeroki wybór nici dentystycznych np.:

• nawoskowane,
• niewoskowane,
• smakowe,
• impregnowane związkami fluoru.

Właściwa technika nitkowania:

odmierzamy ok 35-40 cm nitki, ponieważ każdą kolejna przestrzeń międzyzębową będziemy oczyszczać „czystym” kawałkiem unikając w ten sposób przeniesienia bakterii z jednej przstrzeni w drugą. W tym celu owijamy nitkę na środkowe palce. Na jednym palcu nawijamy tylko tyle, aby przy naprężeniu nitka się nie odwijała, na drugim zaś nawijamy resztę nitki i pozostawiamy około 3 cm między palcami. Trzymamy ją między kciukami a palcami wskazującymi, aby mieć dobre naprężenie i stabilizację. Potem wprowadzamy nitkę pod kątem około 45 stopni w przestrzeń międzyzębową (nitka powinna być cały czas przytulona do powierzchni zęba, układając się w literę C) i obniżamy ją pod wolny brzeg dziąsła. Poczym wysuwamy nitkę ruchem posuwistym do góry i wyciągamy. Następnie nawijamy zużyty odcinek nitki na palce gdzie znajdowała się krótsza nić, równocześnie odwijając kawałek czystej. W tę sama przestrzeń wprowadzamy świeży odcinek nici tworząc odwrócona literę C i powtarzamy te same czynności co poprzednio w stosunku do sąsiedniego zęba. W ten sposób oczyszczamy wszystkie powierzchnie styczne uzębienia. Kolejność czyszczenia zębów jest dowolna. Należy jedynie pamiętać, że lepiej jest nitkować zęby przed ich szczotkowaniem, żeby fluor zawarty w paście mógł dotrzeć do przestrzeni stycznych. Ponad to wykonując ruchy (głównie wymiatające) przy prawidłowej technice szczotkowania, możemy „podnieść” brodawki międzyzębowe do stanu pierwotnego, jeśli spowodujemy przy nitkowaniu ich obniżenie poprzez nieuważne „uderzanie” nitką w dziąsło. Czasami zabiegi nitkowania są u dzieci zalecane już od 3-4 rż, jeżeli występują u nich stłoczenia, rotacje zębów lub nasilony proces próchnicy powierzchni stycznych (fot. powyżej).

Płyny do płukania jamy ustnej

Płyny do płukania u dzieci możemy wprowadzać ok 6 r.ż. Wynika to z faktu, że małe dzieci nie potrafią jeszcze płukać buzi i istnieje ryzyko połknięcia przez nie płynu, a wysokie stężenia poszczególnych składników mogłyby zaszkodzić ich zdrowiu. Regularne stosowanie płukanek powoduje rozluźnienie nalotu nazębnego i redukcje bakterii bytujących w jamie ustnej, a tym samym ograniczenie wzrostu płytki bakteryjnej. Większości środków dostępnych na rynku nie należy rozcieńczać. W opakowaniu jest zwykle nakrętka z podziałką umożliwiająca odmierzenie odpowiedniej ilości płynu. W przypadku koncentratu należy zapoznać się z instrukcją stosowania i ściśle jej przestrzegać. W celu zachowania klarowności do większości płukanek dodawany jest alkohol. Dlatego też, jeśli zdecydujemy się na wprowadzenie u dzieci płynu do płukania to należy wybrać taki bez zawartości alkoholu, a jego użycie powinno zawsze odbywać się pod nadzorem rodziców. W płukankach dla dzieci najczęściej wykorzystuje się organiczne i nieorganiczne związki fluoru oraz ksylitol, które powodują wzmacnianie szkliwa i działają silnie przeciwpróchnicowo.

Na pierwszą wizytę w gabinecie stomatologii dziecięcej należy zgłosić się ok 1,5-2 roku życia dziecka lub wcześniej, jeżeli coś niepokoi rodziców. Wizyta ta służy stopniowemu oswajaniu dziecka z gabinetem oraz lekarzem. Rodzice mogą natomiast zasięgnąć porady dotyczącej właściwej higieny i odżywiania małego pacjenta. U nieco starszych dzieci możemy rozpocząć zabieg profilaktycznego lakierowania zębów stężonymi preparatami fluoru. Zabiegi takie wykonuje się zwykle 2 razy w roku, a u dzieci z licznymi ubytkami próchnicowymi nawet do 4 razy w roku.

U dzieci ok 6 rż. wykonuje się zabieg lakowania (uszczelniania) bruzd i szczelin w świeżo wyrżniętych pierwszych stałych zębach trzonowych (tzw. szóstkach). Zabieg ten jest zalecany również w kolejno pojawiających się zębach stałych trzonowych i przedtrzonowych. Powyższe zabiegi profilaktyczne mają na celu zmniejszenie ryzyka powstania próchnicy. Bardzo ważne jest zgłaszanie się z dzieckiem na regularne (średnio co 3 miesiące) wizyty kontrolne. W ten sposób można uniknąć głębokich ubytków, a dziecko ma okazję poznać i polubić swojego dentystę.

Pamiętajmy: lepiej zapobiegać niż leczyć!